EUROPEJSKI DZIEŃ PRZECIWKO HANDLOWI LUDŹMI - Aktualności - KMP Zielona Góra

Czym jest HANDEL LUDŹMI - art. 115 § 22 kk

Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:

- przemocy lub groźby bezprawnej,

- uprowadzenia,

- podstępu,

- wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania  

  przedsiębranego działania,

- nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,

- udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie

  sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą

- w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności:

• w prostytucji,
• w pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania,
• w pracy lub usługach o charakterze przymusowym,
• w żebractwie,
• w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka   

lub

• w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy.

Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w pkt 1 — 6.

Formy handlu ludźmi:

• handel ludźmi w celu wykorzystywania ich w przemyśle erotycznym - większość ludzi, będących przedmiotem handlu ludźmi nie jest poinformowana o warunkach w jakich będą musieli pracować. Niektórzy trafiają do przemysłu erotycznego wbrew swojej woli, w drodze oszustwa lub użycia siły. Zadłużenie lub niewolnicze długi, zabieranie dokumentów, przymus psychiczny i fizyczny, gwałt seksualny oraz więzienie, są to najczęstsze problemy z jakimi spotykają się osoby będące przedmiotami handlu ludźmi.
• handel ludźmi w celu zmuszania do pracy / praktyki zbliżone do niewolnictwa - ten handel jest szczególnie ukierunkowany na sektor rolnictwa, budownictwa i pracy w fabrykach. Ludzie są zmuszani do pracy w warunkach podobnych do pracy niewolniczej.
• handel ludźmi przeznaczonymi do pracy w domach - osoby te są zmuszane do nieprzerwanej pracy w niewolniczych warunkach (przymus, wykorzystywanie, ograniczanie możliwości przemieszczania, płaca minimalna lub jej brak) jako służący lub do opieki osób starszych i niepełnosprawnych.
• handel ludźmi w celu zawarcia małżeństwa z reguły z „bogatym" cudzoziemcem - kobiety przyjeżdżają do nieznanego środowiska, nie znając języka ani kultury, zaś ich status w większości przypadków jest całkowicie uzależniony od męża. Stają się niewolnicami mężów i są zmuszane do prostytucji, pracy bez wynagrodzenia itp.
•  handel ludźmi w celu zmuszania do żebractwa - kobiety, dzieci i osoby niepełnosprawne intelektualnie zmuszani są do żebractwa w wielkich miastach, również w innych państwach. Nie potrafią poruszać się w miejscu, w którym się znajdują, a poza tym są pod stałym nadzorem kogoś, kto im zabiera wyżebrane pieniądze.
• handel ludźmi w celu pobrania organów - młodzi ludzie czy dzieci są sprzedawani lub porywani, następnie pobiera się od nich organy, które służą do transplantacji.

Co robić żeby nie stać się ofiarą handlu ludźmi:

Formalności jakich należy dopełnić wyjeżdżając za granicę:

1. Dopełnij wszelkich formalności (sprawdź ważność paszportu i dowodu osobistego - jeśli wyjeżdżasz na ich podstawie, zgromadź inne konieczne do podjęcia pracy dokumenty np.: zaświadczenia potwierdzające Twoje kwalifikacje zawodowe).
2.  Ubezpiecz się (od następstw nieszczęśliwych wypadków i ewentualnych kosztów leczenia).
3. Sprawdź, czy pośrednik (firma pośrednicząca) oferujący Ci pracę działa legalnie, tzn. czy jest zarejestrowany w KRAZ (Krajowy Rejestr Agencji Zatrudnienia) i posiada odpowiedni certyfikat (od 1 listopada 2005 certyfikaty wydaje Urząd Marszałka Województwa).
4. Upewnij się. że Twój pracodawca istnieje. Dowiedz się o nim jak najwięcej. Poszukaj w Internecie, poproś pośrednika, adres, numer telefonu pracodawcy. Skontaktuj się z nim.
5. Dowiedz się na co możesz liczyć ze strony pośrednika w razie kłopotów w pracy (np. w sytuacji, kiedy warunki pracy są inne niż oferowano, masz problemy z pracodawcą czy z wyegzekwowaniem swojego wynagrodzenia). Poproś pośrednika
   o zobowiązanie na piśmie.
6. Dokładnie czytaj wszystkie dokumenty, które pokazuje Ci pośrednik, zwłaszcza te, które masz podpisać. Jeśli czegoś nie rozumiesz - pytaj!
7. Nie podpisuj dokumentu, którego treści nie rozumiesz!
8. Jeśli dajesz pośrednikowi pieniądze, zawsze domagaj się pokwitowania.
9. Zrób kserokopie dokumentów, które zabierasz ze sobą i zostaw bliskim. Dołącz, do dokumentów aktualną fotografię.
10. Zostaw też adres, pod którym będziesz przebywać za granicą, numer telefonu, imię nazwisko pracodawcy oraz nazwiska i adresy osób. z którymi wyjeżdżasz (lepiej nie wyruszać w pojedynkę). Informuj bliskich o zmianach adresu i miejsca pracy.
11.  Ustal częstotliwość kontaktów telefonicznych z bliskimi (osobami, którym ufasz) np.        raz w tygodniu o określonej porze. Ustal hasło, którym się posłużysz w przypadku ewentualnych kłopotów i niemożności powiedzenia tego wprost.

Prawa ofiar handlu ludźmi w świetle przepisów prawa krajowego

Kodeks Postępowania Karnego - Ochrona ofiar handlu ludźmi w ramach prowadzonych czynności procesowych z ich udziałem.

-  prawo do informacji - w tym również na temat możliwości legalizacji pobytu na terytorium RP oraz możliwości otrzymania pomocy w ramach polskiego systemu wsparcia i ochrony ofiar handlu ludźmi

- prawo do bezpieczeństwa i ochrony:

• możliwość zastrzeżenia danych adresowych,
• możliwość złożenia zeznań bez, obecności oskarżonego
• możliwość wyłączenia jawności rozprawy
• możliwość otrzymania z urzędu statusu świadka anonimowego
• możliwość otrzymania bezpośredniej ochrony policji
• prawo do występowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego
• prawo do korzystania ze w sprucia przedstawiciela społecznego
• prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia

Ustawa o cudzoziemcach - Legalizacja pobytu ofiar handlu ludźmi na terytorium Polski, prawo do czasu na zastanowienie

- art. 53a ust 2 pkt 4: Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony można udzielić cudzoziemcowi, który przebywa na terytorium RP nielegalnie, jeżeli organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdza, że cudzoziemiec jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu decyzji ramowej Rady z dn. 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania „handlu ludźmi”

„czas do namysłu" - 3-miesięczny okres, w trakcie którego cudzoziemiec zidentyfikowany jako ofiara handlu ludźmi, może zalegalizować swój pobyt w Polsce (w przypadku gdy przebywa nielegalnie), ma prawo do pomocy społecznej oraz opieki organizacji pozarządowej.

- w ramach Programu wsparcia i ochrony ofiary/świadka handlu ludźmi, mając jednocześnie czas na podjęcie decyzji o współdziałaniu z organami ścigania.

- prawo do legalizacji pobytu w przypadku podjęcia współpracy z organami ścigania

art. 53 ust 1 pkt 15: Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się cudzoziemcowi, który jest ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu decyzji ramowej Rady z dn. 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi i spełnia łącznie następujące warunki:

1. przebywa na terytorium RP
2. podjął współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi.
3. zerwał kontakty z osobami podejrzanymi o popełnienie czynów zabronionych związanych z handlem ludźmi.

Ustawa o pomocy społecznej -Udzielanie pomocy społecznej ofiarom handlu ludźmi.

• prawo do pomocy społecznej

art. 7 pkt. 7a : „Pomocy społecznej udziela się osobom i ich rodzinom w szczególności z powodu potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi”

O uzyskanie takiej pomocy mogą ubiegać się osoby (ofiary handlu ludźmi), które są uprawnione do korzystania z pomocy społecznej tj.

1. obywatele polscy oraz cudzoziemcy legalnie przebywający na tery torium RP (art. 5 ustawy). Zakres pomocy jest ustalany na podstawie rozeznanych przez pracownika socjalnego potrzeb osoby ubiegającej się o pomoc (wywiad w tym wywiad środowiskowy).
2. cudzoziemcy legalizujący pobyt na podstawie przyznanego im statusu ofiary handlu ludźmi (art. 5a ustawy pomocy społecznej „Prawo do świadczeń w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje cudzoziemcom, o których mowa w art. 53a ust 2 pkt 4 oraz art. 53 ust 1 pkt 15 ustawy o cudzoziemcach”).

Pomoc ta jest przyznawana na podstawie zaświadczenia wydanego przez organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi. Nie jest wymagane przeprowadzenie wywiadu środowiskowego ani ustalenie sytuacji materialnej.

Art. 22 pkt 15 ustawy o pomocy społecznej (2010 r.): nowe zadanie Wojewody Lubuskiego polegające na koordynowaniu, w ramach systemu pomocy społecznej, działań w zakresie zapobiegania handlowi ludźmi oraz wsparcia udzielanego ofiarom handlu ludźmi".

Trwałe praktyki w zakresie udzielania pomocy ofiarom oraz potencjalnym ofiarom handlu ludźmi (zadania realizowane przez organizacje pozarządowe i międzynarodowe na podstawie porozumień zawartych z Ministerstwem SW)

Instytucje i organizacje zaangażowane w system zwalczania i zapobiegania handlowi ludźmi

-Ministerstwo Spraw Wewnętrznych – Zespół ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi – Departament Polityki Migracyjnej

- Komenda Główna Policji – Wydział do Walki z Handlem Ludźmi, Biuro Służby Kryminalnej

- Komenda Główna Straży Granicznej – Zarząd Operacyjno – Śledczy

- Krajowe Centrum Interwencyjno – Konsultacyjne dla Polskich i Cudzoziemskich Ofiar Handlu Ludźmi

- Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu La Strada

- Stowarzyszenie Po-MOC dla Kobiet i Dzieci im. Marii Niepokalanej

- Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM),

- ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych

- Fundacja Dzieci Niczyje

Więcej porad i pomoc dla ofiar handlu ludźmi na stronach internetowych:

http://www.strada.org.pl

http://www.kcik.pl

oprac. na podstawie

konspektu zajęć

podinsp. Wioletta Sokołowska-Domagała

sierż.szt. Agnieszka Jabłonka